Amaç

Türkçe Ulusal Derlemi (TUD) günümüz Türkçesinin dengeli, büyük ölçekli (50 milyon sözcük) ve genel amaçlı bir derlemi olarak tasarlanmıştır. Bu amaçla, daha önce başka dillerde yapılmış olan derlem oluşturma çabaları ve deneyimlerinden de yararlanılmıştır. TUD’un oluşturulması sırasında, genel olarak Britanya Ulusal Derlemi’nin (British National Corpus) yapısı örnek alınmış ve Türkçe için gerekli durumlarda değişikliklere gidilmiştir. TUD’un tüm oluşturma aşamalarında çeşitli açık-erişimli araçlar kullanılmış ve oluşturulan derlemin de araştırmacılara ve ticari olmayan kullanımlara açık ve erişilebilir olması hedeflenmiştir.

TUD Sürüm 3.0  50 milyon sözcükten oluşan, 24 yıllık bir dönemi (1990- 2013) kapsayan, günümüz Türkçesinin çok sayıda farklı alan ve türlerden yazılı ve sözlü örneklerini içeren, geniş kapsamlı, dengeli ve temsil yeterliliğine sahip, genel amaçlı bir referans derlemdir. Kullanıcılar çok çeşitli kısıtlama ölçütleri ile  (medya, metin örneklemi, konu alanı, türev metin biçimi, yazar cinsiyeti, hedef okur, metin türü vb.) sorgularını gerçekleştirebilirler. Ayrıca TUD 3.0 sürümünde kullanıcılar sözcük türüne ve eklere göre de sorgu yapabilmekte; çoksözcüklü birimleri arayabilmektedirler. Ayrıca sorgularını düzenli ifadeler kullanarak da yapabilmektedirler.

TUD 3.0 Yenilikler

1. Derlem metinleri başsözcüklere (lemma) ayrıldı ve sözcük türlerine göre işaretlendi.

2. Sorgulamalarda çeşitlilik sağlandı.

    Standart (temel) arama: Sözcükbirimleri (token) sorgulama.

    Biçimbirim arama: Başsözcüğü ve ait olduğu sözcük türünü seçerek sorgulama.

    Biçimbirim arama: Aranacak biçimbirimin derlemdeki kısaltmasını(larını) kullanarak sorgulama.

    Benzer yapı arama: Yazılan sözcükbirimin benzerlerini sorgulama.

3. Düzenli ifadelerleri kullanarak sorgu yapabilme.

4. Çoksözcüklü birimleri sorgulayabilme.

5. Bağımlı dizinlerin tümce biçiminde görünümlerine ulaşabilme.

6. Bağımlı dizinler üzerinden bir başka sözcüğü arayabilme.

7. Sözlü veri üzerinde sorgulama yapabilme.

8. Verinin dışa aktarım olanaklarındaki çeşitlilik.

9. Kısa sürede, dinamik ve eşzamanlı sonuç döndürme.